Heading

Waar begint huidkanker?

De meeste gevallen van huidkanker beginnen in de bovenste laag van de huid, de opperhuid genoemd. Er zijn 3 hoofdtypen cellen in deze laag:

• Plaveiselcellen: Dit zijn platte cellen in het bovenste (buitenste) deel van de opperhuid, die voortdurend worden afgestoten als zich nieuwe cellen vormen. Wanneer deze cellen uit de hand groeien, kunnen ze zich ontwikkelen tot plaveiselcelhuidkanker (ook wel plaveiselcelcarcinoom genoemd).
• Basaalcellen: Deze cellen bevinden zich in het onderste deel van de opperhuid, de basale cellaag genoemd. Deze cellen delen zich voortdurend om nieuwe cellen te vormen ter vervanging van de plaveiselcellen die van het huidoppervlak slijten. Naarmate deze cellen hoger in de opperhuid komen, worden ze platter en worden ze uiteindelijk plaveiselcellen. Huidkankers die in de basaalcellenlaag beginnen, worden basaalcelhuidkankers of basaalcelcarcinomen genoemd.
• Melanocyten: Deze cellen maken het bruine pigment melanine, dat de huid zijn bruine of bruine kleur geeft. Melanine fungeert als de natuurlijke zonnefilter van het lichaam en beschermt de diepere lagen van de huid tegen sommige schadelijke effecten van de zon. Melanoom-huidkanker begint in deze cellen.

De opperhuid is van de diepere huidlagen gescheiden door het keldermembraan. Wanneer een huidkanker verder gevorderd raakt, groeit deze meestal door deze barrière heen en in de diepere lagen.

Basaalcelcarcinoom

Basaalcelcarcinoom (ook wel basaalcelhuidkanker genoemd) is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Ongeveer 8 van de 10 huidkankers zijn basaalcelcarcinomen (ook wel basaalcelkanker genoemd).

Deze kankers beginnen in de basaalcellaag, die het onderste deel van de opperhuid vormt.

Deze kankers ontstaan meestal op aan de zon blootgestelde plaatsen, vooral in het gezicht, op het hoofd en in de hals. Ze hebben de neiging langzaam te groeien. Het komt zeer zelden voor dat een basaalcelkanker zich uitbreidt naar andere delen van het lichaam. Maar als het niet wordt behandeld, kan basaalcelcarcinoom uitzaaien naar nabijgelegen gebieden en het bot of andere weefsels onder de huid binnendringen.

Als het niet volledig wordt verwijderd, kan basaalcelcarcinoom terugkomen (recidiveren) op dezelfde plaats op de huid. Mensen die basaalcelhuidkanker hebben gehad, hebben ook meer kans om op andere plaatsen nieuwe te krijgen.

Squameus celcarcinoom

Over 2 op de 10 huidkankers zijn plaveiselcelcarcinomen (ook wel plaveiselcelkankers genoemd). Deze kankers beginnen in de platte cellen in het bovenste (buitenste) deel van de opperhuid.

Deze kankers komen vaak voor op aan de zon blootgestelde delen van het lichaam, zoals het gezicht, de oren, de hals, de lippen en de ruggen van de handen. Ze kunnen ook ontstaan in littekens of chronische huidzweren elders. Soms beginnen ze in actinische keratosen (hieronder beschreven). Minder vaak ontstaan ze in de huid van de genitaliën.

Squameuze celkankers kunnen meestal volledig worden verwijderd (of op andere manieren worden behandeld), hoewel de kans groter is dan bij basaalcelkankers dat ze doorgroeien tot in diepere huidlagen en uitzaaien naar andere delen van het lichaam.

Precarcinoom en andere huidaandoeningen die verband houden met plaveiselcelcarcinoom

Actinische keratose (zonne keratose)

Actinische keratose (AK), ook wel zonne keratose genoemd, is een pre-kankerachtige huidaandoening die wordt veroorzaakt door te veel blootstelling aan de zon. AK’s zijn meestal kleine (minder dan een halve centimeter in doorsnee), ruwe of schilferige plekjes die rozerood of vleeskleurig kunnen zijn. Meestal beginnen ze op het gezicht, de oren, de rug van de handen en de armen van mensen van middelbare of oudere leeftijd met een blanke huid, hoewel ze ook op andere aan de zon blootgestelde plaatsen kunnen voorkomen. Mensen die ze hebben, ontwikkelen er meestal meer dan een.

AK’s groeien meestal langzaam en veroorzaken meestal geen symptomen (hoewel sommige jeukend of pijnlijk kunnen zijn). Soms gaan ze vanzelf over, maar ze kunnen ook terugkomen.

Een klein percentage van de AK’s kan uitgroeien tot plaveiselcelhuidkanker. De meeste AK’s worden geen kanker, maar het kan soms moeilijk zijn om ze te onderscheiden van echte huidkanker, dus artsen raden vaak aan ze te behandelen. Als ze niet worden behandeld, moeten u en uw arts ze regelmatig controleren op veranderingen die tekenen van huidkanker kunnen zijn.

Squameus celcarcinoom in situ (ziekte van Bowen)

Squameus celcarcinoom in situ, ook wel ziekte van Bowen genoemd, is de vroegste vorm van squameuze celhuidkanker. “In situ” betekent dat de cellen van deze kankers zich nog alleen in de opperhuid (de bovenste laag van de huid) bevinden en niet zijn binnengedrongen in diepere lagen.

De ziekte van Bowen verschijnt als roodachtige vlekken. Vergeleken met AK’s zijn de plekken bij de ziekte van Bowen groter, roder, schilferiger en soms korstvormig. Net als AK veroorzaakt de ziekte van Bowen meestal geen symptomen, hoewel het kan jeuken of pijnlijk kan zijn.

Net als de meeste andere huidkankers (en AK’s) verschijnen deze vlekken meestal op plaatsen die aan de zon zijn blootgesteld. De ziekte van Bowen kan ook voorkomen in de huid van de anale en genitale gebieden (waar het bekend staat als erytroplasie van Queyrat of Bowenoid papulosis). Dit houdt vaak verband met een seksueel overdraagbare infectie met humane papillomavirussen (HPV’s), de virussen die ook genitale wratten kunnen veroorzaken.

De ziekte van Bowen kan soms uitgroeien tot een invasieve plaveiselcelhuidkanker, zodat artsen meestal aanraden om deze te behandelen. Mensen die deze hebben, lopen ook een hoger risico op andere huidkankers, dus een nauwgezette follow-up met een arts is belangrijk.

Keratoacanthoma

Keratoacanthoma’s zijn koepelvormige tumoren die worden aangetroffen op aan de zon blootgestelde huid. Ze kunnen in het begin snel groeien, maar de groei neemt meestal af. Veel keratoacanthomen krimpen of gaan na verloop van tijd vanzelf weg zonder behandeling. Maar sommige blijven groeien, en een paar kunnen zelfs uitzaaien naar andere delen van het lichaam. Ze zijn moeilijk te onderscheiden van plaveiselcelhuidkanker en hun groei is vaak moeilijk te voorspellen, zodat veel huidkankerdeskundigen aanraden ze te behandelen (meestal met een operatie).

Andere soorten huidkanker

Melanoom

Deze kankers ontstaan uit melanocyten, de pigmentvormende cellen in de opperhuid. Melanomen komen veel minder vaak voor dan basaal- en plaveiselcelkanker, maar de kans op groei en uitzaaiing is groter als ze niet worden behandeld. Melanoom wordt besproken in Melanoom Huidkanker.

Minder voorkomende soorten huidkanker

Andere soorten huidkanker komen veel minder vaak voor en worden anders behandeld. Deze omvatten:

• Merkelcelcarcinoom
• Kaposi-sarcoom
• Cutaan (huid)lymfoom
• Huidadnexale tumoren (tumoren die beginnen in haarzakjes of huidklieren)
• Verschillende soorten sarcomen

Totaal maken deze typen minder dan 1% van alle huidkankers uit.

Benaardige huidtumoren

De meeste huidtumoren zijn goedaardig (niet kankerverwekkend) en worden zelden of nooit kankerverwekkend. Er zijn veel soorten goedaardige huidtumoren, waaronder:

• De meeste soorten moedervlekken (zie Melanoom Huidkanker voor meer over moedervlekken)
• Seborroïsche keratosen: bruine, bruine of zwarte verheven vlekken met een wasachtige textuur of soms een licht ruw en brokkelig oppervlak als ze op de benen zitten (ook bekend als stucco keratose)
• Hemangiomen: Goedaardige bloedvatgezwellen, vaak aardbeienvlekjes genoemd
• Lipomen: zachte tumoren die uit vetcellen bestaan
• Wratten: gezwellen met een ruw oppervlak die worden veroorzaakt door sommige typen van het humaan papillomavirus (HPV)