Heading

Elke maand wordt op de website van de Whole Grains Council een ander volkoren graan uitgelicht, met informatie over de gezondheidsvoordelen, kooktips en recepten, historische/culturele feiten en meer. Klik hier om de volledige kalender te zien.

September is niet alleen Whole Grains Month, maar ook de 20e verjaardag van National Rice Month – en de maand die traditioneel wordt gevierd als Wild Rice Month, ook. Hoewel deze twee veelzijdige, voedzame, glutenvrije hele granen vergelijkbare namen hebben, is wilde rijst eigenlijk geen rijstsoort, en elk graan heeft een volledig eigen verhaal. Daarom bieden we deze maand twee volledige Graan van de Maand artikelen aan.

Lees hieronder verder voor ons artikel over wilde rijst.
Klik hier voor ons artikel over rijst.

Alles over wilde rijst

Wilde rijst is eigenlijk een semi-aquatisch gras dat van oudsher groeit in meren, getijde rivieren en baaien, in water tussen de 2 en 4 meter diep. Wilde rijst, een van de slechts twee granen die in Noord-Amerika worden gegeten (de andere is maïs), is ontstaan in het gebied van de Grote Meren in wat nu zowel de VS als Canada is. Er bestaan wereldwijd nog twee andere wilde rijstsoorten: Zizania texana, in het gebied van de San Marcos-rivier net ten noorden van San Antonio, TX, en Zizania latifolia, een variëteit die in Azië wordt aangetroffen en meer wordt gewaardeerd om zijn groen – dat als groente wordt gegeten – dan om zijn korrels.

In grote delen van wetlands groeit in het noordoosten van Noord-Amerika al duizenden jaren wilde rijst, die ontkiemt in de koude modder onder water en vervolgens groeit gedurende het korte noordelijke seizoen totdat de rijpe koppen in de herfst boven water komen. Om te overleven en zich voort te planten tegen de dubbele bedreiging van migrerende vogels en vroege vorst, is wilde rijst geëvolueerd om zijn zaden op verschillende tijdstippen te laten rijpen – een geweldige strategie om niet te worden weggevaagd, maar wel een die het oogsten in traditionele stijl tot een uitdaging maakt!

Als de wilde rijst rijpt, hebben de Anishinaabeg en andere volken deze traditioneel geoogst in kano’s die alleen werden aangedreven door lange stokken, waarbij ze kloppers gebruikten om de rijpe zaden op de bodem van hun kano’s te kloppen. Zelfs vandaag de dag moet ongecultiveerde wilde rijst uit Minnesota (“wilde” wilde rijst) wettelijk op de traditionele inheemse manier worden geoogst, en alleen door degenen die daarvoor een vergunning hebben.

Naast deze traditionele aanpak hebben boeren (vooral in Californië, waar 70% van de in de VS verkochte wilde rijst wordt geteeld) wilde rijst gecommercialiseerd. Maar de landbouw neemt niet alle uitdagingen weg! Zodra wilde rijst wortel schiet en begint te groeien, ontwikkelt het een zwakke stengel, en bladeren die float op het wateroppervlak. Als het water in dit stadium plots dieper wordt, worden de kleine wortels van de plant gemakkelijk weggescheurd, en als het water plots ondieper wordt, is de zwakke stengel niet in staat de plant te ondersteunen. Een constante waterdiepte is dus essentieel om de groeiende wilde rijstplant te voeden.

Als de plant deze vroege stadia overleeft, wordt hij sterker en al snel wordt zijn stengel sterk genoeg om de plant te ondersteunen, zelfs als deze boven het waterniveau groeit. Als de oogsttijd nadert, eind augustus en begin september, beginnen boeren die gekweekte wilde rijst verbouwen hun moerassen droog te leggen, zodat speciale maaidorsers de rijpe korrels kunnen verzamelen.

Nu moet de wilde rijst worden verwerkt. Inheemse Amerikanen pekelden de groene zaden in grote potten boven open vuur en verpakten ze vervolgens in manden van berkenbast. Commerciële wilde rijstboeren “harden” de rijst totdat de chlorophyl is verdwenen en drogen de korrel (nog steeds in de schil) met behulp van consistente, mechanische methoden die de kenmerkende nootachtige, rokerige flavoriet geven. Hierna wordt de oneetbare schil verwijderd, waardoor de zwarte wilde rijstkorrel vrijkomt.

Aangezien wilde rijst meestal wordt geassocieerd met de Grote Meren en Californië, zijn de meeste mensen verbaasd te horen dat het van nature in de meeste Amerikaanse staten voorkomt. Zizania aquatica komt voor in het grootste deel van Canada en in de oostelijke helft van de V.S. en Zizania palustris is inheems in een brede strook door het midden van Noord-Amerika. Wilde rijst wordt nu ook in Hongarije geteeld.

Omdat het een moeilijke teelt is, met een lage opbrengst per hectare, kost wilde rijst gewoonlijk meer dan andere granen. Om de kosten te drukken wordt het vaak gemengd met andere granen (vooral witte rijst en zilvervliesrijst) in plaats van alleen te worden gegeten. Of het nu in combinatie met andere granen of alleen wordt gegeten, wilde rijst is een speciale traktatie.

Klik hier om meer foto’s van wilde rijst te zien.

Gezondheidseffecten van wilde rijst

Wilde rijst bevat iets meer eiwitten dan de meeste andere volle granen, en is een goede bron van fiber, folaat, magnesium, fosfor, mangaan, zink, vitamine B6, en niacine. Onderzoek naar de gezondheidsvoordelen van wilde rijst is schaars, omdat het graan zo’n klein deel van onze voedselvoorziening uitmaakt. De weinige studies die er zijn, laten echter een verleidelijke belofte zien.

Onderzoekers van de Universiteit van Minnesota stelden in 1994 vast dat wilde rijst extreem rijk is aan antioxidanten. Meer recentelijk (2009) analyseerden wetenschappers van de Universiteit van Manitoba elf verschillende monsters wilde rijst en ontdekten dat de antioxidantwerking van wilde rijst 30 keer zo groot was als die van de witte-rijst-controle. In 2009 ontdekten onderzoekers in China (in een dierstudie) dat wilde rijst effectief was in het verlagen van cholesterol en andere lipiden.

Koken met wilde rijst

Om wilde rijst te koken, combineert u 1 kopje ongekookte wilde rijst met ongeveer 3 kopjes vloeistof (zoals water of bouillon) in een 2-3 kwart steelpan met een goed sluitend deksel. Verhit tot het kookpunt, zet het vuur dan laag, dek af en laat 35-50 minuten sudderen. Wilde rijst barst open als het gaar is, dus je kunt in één oogopslag zien wanneer het gaar is. Zoals met alle granen, proef een paar hapjes en kook nog een paar minuten door als het niet mals genoeg is naar uw smaak. Flufff met een vork en serveer. Geeft 3-4 kopjes.
Bewaren en invriezen. Omdat het extreem laag in vet is, is ongekookte wilde rijst bijna oneindig houdbaar in een droge, luchtdichte verpakking. Gekookte, uitgelekte en goed afgedekte wilde rijst kan in de koelkast tot een week worden bewaard, en in de vriezer tot zes maanden.

Probeer eens een van deze recepten met wilde rijst:

Zalm met een korstje van wilde rijst

Portobello champignons gestoofd met wilde rijst

Wilde Rijst Appelsalade

Kip en Wilde Rijst Quesadilla

Wilde Rijst en Kip Rijst Quesadilla

Garnalen en Wilde Rijst Salade

Wilde Rijst en Uiensoep

Wilde Rijst Salade met Gekruide Pepitas en Zongedroogde Veenbessen

Wilde Rijst Salade met GekruideGedroogde Veenbessen

Wilde Rijst Zalm Fillo Taartjes

Leuke weetjes over Wilde Rijst

Wilt u de volgende keer dat het onderwerp Wilde Rijst is, dik winnen bij Trivial Pursuit? Dit is wat je moet weten:

• Wanneer gekookt, zet wilde rijst uit tot drie tot vier keer zijn oorspronkelijke grootte.

• Wilde rijst is perfect voor de foodservice: een pond is goed voor 15 porties en wilde rijst is lang houdbaar.

• Wilde rijst is het officiële graan van Minnesota.

• Traditioneel wordt wilde rijst geteeld in water van 2 tot 4 meter diep. De commerciële productie van wilde rijst in Californië is een relatief nieuw fenomeen en dateert pas van 1977, vijf jaar nadat de witte rijstboer Vince Vanderford in Yuba City voor het eerst wilde rijstzaden uit Minnesota op zijn land had geplant.

• Je kunt wilde rijst poppen, net als popcorn.

• Er is twee tot drie pond “groene” (onbewerkte) wilde rijst nodig om één pond “finished” wilde rijst te produceren – dat wil zeggen wilde rijst die klaar is voor consumptie.

• Van alle natuurlijke (ongecultiveerde) wilde rijst die elk jaar wordt geteeld, wordt ongeveer ⅛ in de VS geteeld en de andere ⅞ in Canada.

• In 2009 produceerde Californië ongeveer 10.200.000 pond afgewerkte wilde rijst; Minnesota en Canada produceerden samen 10.000.000 pond; en Hongarije produceerde ongeveer 720.000 pond.

• Wilde rijst groeit van nature in waterwegen in bijna elke staat van de VS. Zo komt de rijst voor in het stroomgebied van de Connecticut River en de Delaware River en groeit hij ook langs de Golfkust, waar hij een hoogte van 12 meter kan bereiken.

Foto’s en informatie op deze pagina:
Native Americans harvesting wild rice in 1905: Universiteit van Minnesota. Californische rijstvelden en wilde rijst broccoli pilaf: California Wild Rice Advisory Board. Met dank ook aan Goose Valley Wild Rice en InHarvest voor informatie.