Houd je handen open, dan kan al het zand van de woestijn erdoorheen. Doe ze dicht, en je voelt alleen een beetje gruis. ~Taisen Deshimaru
Door Leo Babauta
In veel opzichten sluit ik mezelf af voor het leven in al zijn volheid. Ik sluit me af voor anderen, als een vorm van zelfverdediging.
Het overkomt ons allemaal. Als je jezelf in het begin van je leven openstelde, raakte je waarschijnlijk van tijd tot tijd gekwetst. Die pijn leerde ons ons op verschillende manieren af te sluiten: anderen niet binnenlaten, humor gebruiken om afstand te bewaren, anderen pijn doen voordat ze jou pijn doen, terugdeinzen voor iets nieuws, enzovoort.
Ik sluit me af, en mis de wereld. Ik mis het leven als ik dat doe.
En dus leer ik om me meer open te stellen. Het is een langzaam proces, maar op vele kleine manieren heb ik veel geleerd, en ben ik nu veel opener dan ik ooit ben geweest.
Wat betekent het om open te zijn? Het betekent dat ik meer van het leven accepteer zonder oordeel, en gelukkiger ben ongeacht wat er komt. Het betekent dat ik anderen minder beoordeel, minder bekritiseer, anderen meer accepteer, en meer leer over hun prachtige eigenheid.
Het betekent dat ik meer dan ooit tevoren het leven ten volle ervaar.
Ik zal wat vertellen over openstaan voor het leven, en voor anderen, in de hoop dat je het nuttig vindt.
1. Oordeel minder, accepteer meer. Het lijkt natuurlijk om anderen te beoordelen, maar door dat te doen sluiten we onszelf de waarheid over deze mensen uit. Hetzelfde geldt als we oordelen over alle dingen om ons heen – we sluiten onszelf af om meer te weten te komen. Als oordelen automatisch gaat, moeten we van de automatische piloot af en bewuster worden. Als we merken dat we oordelen, moeten we in plaats daarvan pauzeren, proberen te begrijpen, en dan te aanvaarden. En dan om lief te hebben, en het lijden te verlichten. We moeten onze verwachtingen van iedereen om ons heen, en van de wereld om ons heen, loslaten en mensen accepteren zoals ze zijn, en ze zien zoals ze werkelijk zijn. Betekent aanvaarden dat we nooit dingen veranderen? Nee, het betekent dat we niet boos, geïrriteerd of gefrustreerd raken als dingen niet zijn zoals we zouden willen, maar dat we in plaats daarvan proberen het lijden te verlichten.
2. Laat doelen los. Velen van jullie weten dat ik heb geëxperimenteerd met het hebben van geen doelen, maar niet iedereen begrijpt waarom. Een van de belangrijkste redenen is dat als we een doel stellen, we het scala aan mogelijkheden beperken, omdat we een vaste bestemming vaststellen (het doel). Bijvoorbeeld, als je zegt: “Ik wil een marathon lopen in zes maanden”, dan zul je je acties richten op de dingen die nodig zijn om die bestemming te bereiken (marathon training). Maar wat als iemand je vraagt om te gaan surfen terwijl je eigenlijk marathontraining zou moeten doen? Of er opent zich een nieuwe wedstrijd waarvan je je niet realiseerde dat die er zou zijn toen je je marathondoel stelde – en het is nog beter ook? Als je gefixeerd blijft op je doel, dan sluit je jezelf af voor het surfen, of de nieuwe wedstrijd. Dit is maar één voorbeeld – het wordt veel subtieler (en minder duidelijk) als de doelen werkdoelen zijn, omdat de mogelijkheden zo veel breder en veelomvattender zijn. Ik zeg niet dat je nooit doelen moet stellen (hoewel dat wel een mogelijkheid is), maar je moet de flexibiliteit ontwikkelen om ze los te laten, afhankelijk van de veranderende omstandigheden van elke dag, elk moment.
3. Herken afweermechanismen. De afweermechanismen die we in de loop der jaren opbouwen als reactie op pijnlijke ervaringen zijn talrijk en gevarieerd. Belangrijker nog, we realiseren ons meestal niet dat ze er zijn, dus zijn ze automatisch en dus krachtig en moeilijk te verslaan. Leer ze dus te herkennen. Als je merkt dat je bepaalde dingen niet doet, vraag dan waarom. Misschien is het omdat je in het verleden een slechte ervaring hebt gehad. Wanneer je merkt dat je mensen kwetst, vraag dan waarom. Wanneer je merkt dat je mensen of ervaringen buitensluit, vraag dan waarom.
4. Wees als de lucht. Suzuki Roshi had een mooie metafoor … de hemel heeft substantie (gassen, stof, water), maar hij staat open om alles te accepteren. Deze “lege hemel” laat andere dingen, zoals planten, toe om erin te groeien. Onze geest moet zijn als de hemel – de dingen accepteren zoals ze zijn, niet discrimineren. Door te zeggen, “dit is mooi, dit is niet mooi”, verwerpen we sommige dingen. In plaats daarvan kunnen we leeg zijn. We kunnen alles behandelen alsof het een deel is van onze grote familie. We kunnen alles behandelen alsof het onze handen en voeten zijn.
5. Let op je angsten. Angsten vormen de basis voor onze automatische verdedigingsmechanismen, en evenzo hebben ze kracht als we niet weten dat ze werken, als ze in het achterhoofd op de loer liggen in het donker. Angsten sluiten ons af voor anderen, voor de wereld, voor ervaringen. Let op je angsten, door te leren stil te zijn, door in die stilte naar jezelf te luisteren. Geef aandacht aan de angsten, schijn er een licht op, en ze beginnen hun kracht te verliezen. Dan ben je bevrijd om open te staan voor nieuwe dingen, voor alles.
6. Laat de controle los. We streven voortdurend naar controle – over anderen, over onszelf, over de wereld om ons heen. Doelen stellen, plannen, ons werk meten, verwachtingen en nog veel meer – we proberen op zoveel manieren controle uit te oefenen. Natuurlijk weten we dat controle een illusie is. Het is ook een manier om het grootste deel van de wereld buiten te sluiten: als we de wereld en de toekomst kunnen controleren, leggen we de loop der gebeurtenissen vast… en sluiten we andere mogelijke loop der dingen buiten. Wat gebeurt er als we die controle loslaten? De mogelijkheden openen zich.
7. Open handen. Loop rond in de wereld met open handen. Het is een eenvoudige oefening. Je handen zijn open, en ze zijn leeg, klaar om de wereld en alles wat komt te ontvangen, zoals het is.
‘Lopend langs de rand van een zwaard,
Lopend over een ijsrichel,
Geen treden, geen ladders,
Springend van de klif met open handen.’
~Zen vers