Heading

Geassocieerd: Hypothyreoïdie | Hypothyreoïdie Primair | Hypothyreoïdie Secundair | Hypothyreoïdie Illustratie

Hypothyreoïdie Secundair: Symptomen, Behandeling, Diagnose

Definitie

Wat is Hypothyreoïdie Secundair?

Bij secundaire hypothyreoïdie is er sprake van verminderde activiteit van de schildklier als gevolg van falen van de hypofyse.

Alternatieve namen: Hypofysehypothyreoïdie

Oorzaken, incidentie en risicofactoren:

De schildklier is een belangrijk orgaan van het endocriene systeem, gelegen aan de voorkant van de hals net onder de stemkast. De schildklier scheidt de hormonen thyroxine (T4), triiodothyronine (T3) en calcitonine af, die het lichaamsmetabolisme regelen en de calciumbalans regelen. De secretie van T3 en T4 door de schildklier wordt gecontroleerd door een endocrien feedbacksysteem waarbij de hypofyse en de hypothalamus (structuren in de hersenen) betrokken zijn. Verlaagde niveaus van deze schildklierhormonen resulteren in verhoogde niveaus van hypofyse- en hypothalamushormonen. Het omgekeerde is ook waar — wanneer de niveaus van de schildklierhormonen stijgen, dalen de hypofyse- en hypothalamushormonen. Dit helpt om de niveaus in balans te houden.

Omdat de schildklier wordt gereguleerd door de hypofyse en de hypothalamus, kunnen schildklieraandoeningen niet alleen het gevolg zijn van defecten in de schildklier zelf, maar ook van de verstoring van het controlesysteem in deze andere organen. Schildklieraandoeningen die worden veroorzaakt door overproductie van schildklierhormonen worden hyperthyreoïdie genoemd, en onderproductie van deze hormonen wordt hypothyreoïdie genoemd.

De oorzaak van secundaire hypothyreoïdie is het falen van de hypofyse om schildklierstimulerend hormoon (TSH) af te scheiden. Dit wordt meestal veroorzaakt door een tumor in het gebied van de hypofyse. In zeldzame gevallen is de oorzaak een infiltratie van de hypofyse door ontstekingscellen van het immuunsysteem of lichaamsvreemde stoffen (zoals ijzer bij hemochromotose). Hypothyreoïdie kan een verscheidenheid van symptomen veroorzaken en kan alle lichaamsfuncties beïnvloeden. Het normale tempo van functioneren van het lichaam vertraagt, wat mentale en fysieke traagheid veroorzaakt. De symptomen variëren van mild tot ernstig. De ernstigste vorm heet myxoedeem, wat een medische noodsituatie is en tot coma en de dood kan leiden.

Risicofactoren voor secundaire hypothyreoïdie zijn onder meer ouder zijn dan 50 jaar, vrouw zijn, en een voorgeschiedenis van hypofyse- of hypothalamusdisfunctie hebben.

Symptomen:

Vroege symptomen:

• zwakte
• vermoeidheid
• koude-intolerantie
• Constipatie
• gewichtstoename
• Depressie
• gewrichts- of spierpijn
• broze vingernagels
• Kalkheid, dunner wordend haar

Late symptomen:

• Vertraagde spraak
• Droge, schilferige huid
• Verdikking van de huid
• Puizelig gezicht, handen, en voeten
• Verminderd gehoor
• Dunner wordende wenkbrauwen
• Schorheid
• Menstruatiestoornissen

Tekenen en tests:

Bij lichamelijk onderzoek wordt meestal een kleine schildklier gezien. De vitale functies (temperatuur, pols, ademhalingsfrequentie, bloeddruk) laten een trage hartslag, lage bloeddruk en lage temperatuur zien. Een röntgenfoto van de borstkas kan een vergroot hart aantonen. Laboratoriumtests om de schildklierfunctie te bepalen omvatten:

• Vrije T4-test
• Totaal T3
• Serum TSH — De resultaten zijn over het algemeen laag bij secundaire hypothyreoïdie omdat de hypofyse beschadigd is. Er kunnen echter normale of zelfs hoge waarden worden gezien.

Aanvullende laboratoriumafwijkingen kunnen zijn:

• Verhoogd cholesterolgehalte
• Verhoogde leverenzymen
• Verhoogd serum prolactine
• Laag serum natrium
• Laag bloedglucose
• Een CBC die bloedarmoede aantoont
• Een tekort of teveel aan andere hypofysehormonen
• Imaging zal een MRI van de hypofyse omvatten om te kijken of er een tumor is.

Behandeling:

Het doel van de behandeling is om het tekortschietende schildklierhormoon te vervangen. Levothyroxine is de meest gebruikte medicatie. De laagste dosis die effectief is om de schildklierfunctie te normaliseren, wordt gebruikt. Een levenslange therapie kan noodzakelijk zijn. De medicatie moet worden voortgezet, zelfs wanneer de symptomen afnemen. Meld na aanvang van de substitutietherapie alle symptomen van verhoogde schildklieractiviteit (hyperthyreoïdie), zoals rusteloosheid, snel gewichtsverlies en zweten.

Een vezelrijk, caloriearm dieet en gematigde activiteit zullen constipatie helpen verlichten en gewichtsverlies bevorderen als er gewicht is aangekomen in de tijd dat de schildklieractiviteit laag was. Bij personen die gepaard gaan met hypoadrenalisme, moeten steroïden worden toegediend voordat met schildkliervervanging wordt begonnen. Bij patiënten met hypothyreoïdie veroorzaakt door een hypofysetumor, kan een operatie nodig zijn. Een operatie kan de hypothyreoïdie echter niet genezen, en schildkliervervanging zal dan nog steeds nodig zijn.

Myxoedeemcoma wordt behandeld met intraveneuze (IV) schildkliervervanging en steroïdtherapie. Ondersteunende therapie van zuurstof, geassisteerde beademing, vochtvervanging en intensive care verpleging kan geïndiceerd zijn.

Ondersteunende groepen:

Verwachtingen (prognose):

Met vroege behandeling is terugkeer naar de normale toestand gebruikelijk. Er zullen echter terugvallen optreden als de medicatie niet wordt voortgezet. Myxoedeem coma kan tot de dood leiden.

Complicaties:

Myxoedeemcoma, de ernstigste vorm van hypothyreoïdie, is zeldzaam. Het kan worden uitgelokt door een infectie, ziekte, blootstelling aan kou, of bepaalde medicijnen.

Symptomen en verschijnselen van myxoedeemcoma zijn onder meer:

• Onrust
• Verminderde ademhaling
• Lage bloeddruk
• Lage bloedsuikerspiegel
• Normale temperatuur

Andere complicaties zijn onder meer:

• hartaandoeningen
• onvruchtbaarheid
• huwelijk bij zwangere vrouwen
• bijniercrisis, als wordt begonnen met schildkliervervanging voorafgaand aan steroïden bij hypoadrenale patiënten

Bellen met uw zorgverlener:
Bel uw zorgverlener als er tekenen van hypothyreoïdie zijn, of als pijn op de borst of een snelle hartslag optreedt. Bel uw arts als rusteloosheid, snel gewichtsverlies, zweten of andere symptomen optreden na het begin van de behandeling voor deze aandoening. Bel uw arts als hoofdpijn, verlies van gezichtsvermogen of borstuitvloeiing optreedt.

Preventie:

Deze aandoening is mogelijk niet te voorkomen. Bewustwording van het risico kan een vroege diagnose en behandeling mogelijk maken.