Toen ik in de jaren tachtig opgroeide met mijn broertje, keken we vaak naar komedies in de bioscoop, op de betaal-tv, de kabel-tv tot laat in de avond of in de videotheek. We waren er trots op dat we een encyclopedische kennis hadden van oneliners, komische vertolkers en pratfalls uit de films waar we het meest van schrokken. In deze geest en met wijlen mijn broer dicht bij mijn hart (en mijn grappige bot), komt deze lijst van grappige films uit de jaren 1980 tevoorschijn en neemt een vlucht. Het was echt een Gouden Eeuw van de Komedie, zoals deze hilarische lijst getuigt.
Merk op dat er natuurlijk veel prachtige films waren die de lijst niet haalden, dus misschien kan een discussie over geweldige komedies uit de jaren 1980 worden voortgezet in de commentaarsectie hieronder. Dus tot die tijd, leun achterover en was nostalgisch met ons als we de grappigste films verkennen uit een vertederend decennium dat was …
30. Monty Python’s The Meaning of Life (1983)
Hoewel de film niet zo wervelend of duizelingwekkend is als hun beste werk uit de jaren zeventig (dat zou ofwel The Holy Grail of Life of Brian zijn), maar er zitten nog steeds genoeg provocerende en geniepige sneren in de levendige muzikale sketchfilm The Meaning of Life uit 1985 van de legendarische Britse komediegroep Monty Python. Van John Cleese’s ondeugende Maitre d’ die de ziekelijk zwaarlijvige Mr. Creosote (Terry Jones) om van een laatste “flinterdun muntje” te genieten, tot een pretentieuze Noel Coward (Eric Idle) die een deuntje zingt over hoe het “vreselijk goed is om een piemel te hebben,” tot een gespannen katholieke vader die zijn vele, vele, vele kinderen toezingt dat “elk sperma heilig is,” dit is een citeerbare, prikkelende satirische pisstake op de sociale orde in het algemeen.
Regisseerd met brio en badinage door Pythoner Terry Jones, was dit ook de laatste film waarin alle zes leden van Monty Python voorkwamen – Abraham Chapman overleed in 1989. Vergelijkbaar in suggestieve vorm, vorm en onzedelijke inhoud met de oorspronkelijke BBC-televisieserie The Flying Circus (die liep van 1969 tot 1974) en hun filmdebuut uit 1971, And Now For Something Completely Different, is dit een dwaze processie van compromisloze breuken en gniffels. Het is misschien niet hun sterkste werk, maar het zal je zeker aan het lachen maken en misschien ook een beetje rood aanlopen.
29. Caddyshack (1980)
Zoveel komische royalty komt op aangename wijze samen in Harold Ramis’ goofy golf-centric komedie Caddyshack, waaronder Chevy Chase, Rodney Dangerfield, Ted Knight, Michael O’Keefe en Bill Murray (wiens broer Brian Doyle-Murray, samen met Ramis en Douglas Kenney, aan het script heeft geschreven).
Een tiener met pech genaamd Danny Noonan (O’Keefe) werkt als caddy op de krusty en smart-alecky Bushwood Country Club. Met zijn ogen op een studiebeurs speciaal gereserveerd voor caddies, tekent Noonan om caddie te zijn voor een invloedrijk en opmerkelijk clublid Judge Elihu Smails (Knight), terwijl hij zich ook voorbereidt op de hoge druk van Caddy Day golf tourny. Danny zou verloren zijn als Ty Webb (Chase) er niet was, de golfgoeroe die met zijn klassieke New Age-achtige spreuken als “Be the ball” onze ongelukkige held de voorsprong kan geven die hij nodig heeft.
Caddyshack is meer dan een tikje afgeleid en sommige afleveringen voelen aan als afgekeurde sitcom-scenario’s, maar de eenvoudige slapstick, de vele OTT-personages en de voortdurende stroom zingers en oneliners van alle betrokkenen maken dit tot een klassieke sportsatire en een klassieke komedie uit het begin van de jaren tachtig.
28. Bill & Ted’s Excellent Adventure (1989)
Ter citatie van ene Bill S. Preston, Esq (Alex Winter), “Strange things are afoot at the Circle-K”, in de ernstig overdreven sci-fi komedie buddy film van regisseur Stephen Herek (Critters), de meest triomfantelijke Bill & Ted’s Excellent Adventure.
Beste vrienden en beste kerels Bill en Ted “Theodore” Logan (Keanu Reeves) hebben een examen geschiedenis voor de boeg dat hun vriendschap volledig zal decimeren – Ted zal worden weggestuurd naar Oates Military Academy als hij de middelbare school en zijn cijfers niet serieuzer neemt – tenzij ze een serieus niet-heilige A kunnen halen.
Niet alleen zal het zakken voor het examen de twee jongens uit elkaar scheuren, het zal ook hun band, Wyld Stallyns, breken. Met de hulp van Rufus, gespeeld door komische legende George Carlin, die toevallig een boodschapper uit een utopische toekomst is, leent hij Bill en Ted een tijdreizende telefooncel die hen zeker de hoge cijfers zal opleveren die ze nodig hebben, en de toekomst die is opgebouwd rond de geweldige muziek die hun band op een dag zal maken, zal worden gered.
Het daaropvolgende avontuur brengt het duo in direct contact met historische figuren als Jeanne d’Arc (Jane Wiedlin), Napoleon Bonaparte (Terry Camilleri), Beethoven (Clifford David), een aantal bloedmooie prinsessen uit middeleeuws Engeland, en nog veel meer. Hoewel de tijdreizen nogal onnozel zijn en alle paradoxen die daaruit voortvloeien speels worden afgewimpeld, zijn de goedmoedige, maffe, Spicoli-achtige helden charismatisch, charmant en uitzonderlijk grappig (ook vermeldenswaard, dit was Reeves’ doorbraakrol).
Bill and Ted’s Excellent Adventure zou leiden tot een leuke franchise die een vervolg zou omvatten, een kortstondige zaterdagochtend tekenfilm, een ontbijtgranen, en wie weet? Er gaan al jaren geruchten over een mogelijke derde film en zowel Reeves als Winter hebben interesse getoond om terug te keren in deze onweerstaanbare rollen. EXCELLENT!
27. Good Morning, Vietnam (1987)
Losjes gebaseerd op de ervaringen van U.S. Armed Services Radio Station DJ Adrian Cronauer, briljant vertolkt door Robin Williams op zijn manische best, Barry Levinson’s komedie-drama Good Morning, Vietnam was een enorme box-office hit die ook begeerde tal van prijzen – de meeste gingen verdiend naar Williams.
De film die TIME Magazine “de beste militaire komedie sinds M*A*S*H” noemde, speelt zich af in Saigon in 1965, te midden van de Vietnam oorlog waar Cronauer’s on-air capriolen, waaronder oneerbiedige humor segmenten en rock and roll die niet op de door de zender goedgekeurde playlist staat, hem enorm populair maakt bij de troepen. Als Cronauer’s populariteit piekt door zijn leuke, energieke, maar zeer subversieve uitzendingen, maakt dit zijn superieuren, Tweede Luitenant Steven Hauk (Bruno Kirby) en Sergeant Majoor Phillip Dickerson (J.T. Walsh), razend en er ontstaan complicaties.
Naast Williams’ gepassioneerde rol en de winnende steun van de ijzersterke cast (met als uitschieters Forest Whitaker, Robert Wuhl en Richard Edson), was de soundtrack van Good Morning, Vietnam (die platina werd) alomtegenwoordig en herintroduceerde Louis Armstrongs “What a Wonderful World” bij een groot publiek.
De jaren 80 waren een decennium waarin veel Amerikaanse films zich richtten op de Vietnam-oorlog, en hoewel deze film het gemakkelijkst en vaakst wordt geclassificeerd als komedie, trekt hij zich niets aan van de wreedheden van het conflict, en het aangrijpende drama maakt de lach des te belangrijker en diepgaander. Een juweeltje.
26. The Breakfast Club (1985)
Weinig films met een middelbare schoolachtergrond zijn meer een cultfilm voor tieners geworden dan The Breakfast Club van John Hughes. Het bedrieglijk eenvoudige uitgangspunt van de film is een groep middelbare scholieren die op zaterdag nablijven in de bibliotheek van New Trier High School. In de loop van de dag zullen deze jonge mannen en vrouwen meer over elkaar en zichzelf te weten komen dan ze van plan waren, en dat ze veel gemeenschappelijke angsten en dromen delen.
De cast maakte deel uit van wat werd genoemd “the Brat Pack” in rollen die zeer emblematisch werden voor elk van hen; het brein (Anthony Michael Hall), de atleet (Emilio Estevez), de basket case (Ally Sheedy), de prinses (Molly Ringwald), en de crimineel (Judd Nelson). Ook uitstekend en komisch in de cast is Paul Gleeson’s turn als gespannen Principal Richard Vernon, en wie zou kunnen vergeten en niet grinniken wanneer Bender (Nelson) hem vraagt: “Does Barry Manilow know that you raid his wardrobe?”
25. Pee-Wee’s Big Adventure (1985)
Geïmponeerd door zijn vreemde show in het Groundlings-theater, nam Warner Brothers Paul Ruebens in de arm om een speelfilm te schrijven rond zijn eigenzinnige, kinderlijke überbrat personage, Pee-Wee Herman. Geïnspireerd, hoe vreemd het ook klinkt, door de Italiaanse neorealistische vernieuwer Vittorio De Sica (met name diens beroemde film The Bicycle Thief), schreef Ruebens een honingzoete non-conformistische komedie en vond hij de ideale regisseur, Tim Burton, een voormalige Disney-animator die op zoek was naar een sprong in de live-action films.
Samen combineerden Burton en Reubens Dalí-achtig surrealisme in een live-action tekenfilm die vooruit zou lopen op de langlopende subversieve zaterdagochtend kindershow, Pee-Wee’s Playhouse (1986-1990), vervolgen, Big Top Pee-Wee (1988), Pee-Wee’s Big Holiday (2016), en Tim Burton zou introduceren aan de wereld in het algemeen.
Met geweldige gags, verbluffend dom (op een goede manier) production design, en een overvloed aan citeerbare kwinkslagen, is het geen wonder dat het publiek de film opat.
“Je wilt niet in contact komen met een jongen als ik. Ik ben een eenling, Dottie. Een rebel.”
24. Fast Times at Ridgemont High (1982)
Zeker een van de beste komedies over tieneruitbuiting, Fast Times at Ridgemont High van Amy Heckerling gaf ook een snelle start aan een handvol toekomstige sterren (onder wie Jennifer Jason Leigh, Sean Penn, Forest Whitaker en Nicolas Cage). Het was ook enigszins toevallig dat Heckerling’s hartelijke en beslist gevoelige film een jaar na Bob Clark’s Porky’s (1981) uitkwam, een veel runchier, en minder vertederende film vol geile, onrelateerbare tieners.
Deze ensemble coming-of-age-komedie werd aangepast aan Cameron Crowe’s gelijknamige boek uit 1981 en concentreert zich op de maagdelijke middelbare scholiere Stacy Hamilton (Leigh) en haar minder-dan-virtuoze, seksueel openhartige bestie Linda Barrett (Phoebe Cates).
Er zijn ook een handvol andere memorabele personages die rondspoken in de zalen van Ridgemont High en losjes verbonden zijn in Stacy en Linda’s banen, waaronder de iconische stoned surfer dude slacker Jeff Spicoli (Penn)-voortdurend in onmin met geschiedenisleraar Mr. Hand (Ray Walston)–Stacy’s oudere broer Brad (Judge Reinhold), nebbish hunk Mark Ratner (Brian Backer), en nog veel meer.
Een charmante, sentimentele en af en toe wrede komedie die de beproevingen van de middelbare school bekijkt met een begrip en genegenheid die in die tijd vrij zeldzaam was. Fast Times is een geliefde film voor velen uit die tijd, en als een kluchtig en gedetailleerd artefact van het hedendaagse leven in de jaren tachtig, is hij moeilijk te verslaan. En oh ja, “Aloha Mr. Hand!”
23. Tampopo (1985)
Deze art house hit van Juzo Itami (Osōshiki), liefkozend de “noodle western” genoemd, bestaat uit gelijke delen eten en seks, met een snufje filmmanie. Als twee Japanse melkwagenchauffeurs helpen de Clint Eastwood-achtige Gorō (Tsutomu Yamazaki) en zijn ontluikende sidekick Gun (Ken Watanabe) de weduwe Tampopo (Nobuko Miyamoto), een restauranteigenaar, met het leren koken van geweldige noedels en het redden van haar beginnende ramenhuis langs de weg.
Wat volgt is een waanzinnige, soms slapstick, verrassend sensuele, en altijd geïnspireerde surrealistische send-up met een knipoog naar Luis Buñuel en een dartele tong stevig geplant in de wang. Levendig, verleidelijk en meer dan een beetje gek, deze zoektocht naar de perfecte kom Japanse noedels is een onderhoudend en verleidelijk banket voor de zintuigen. Dan Kois, die voor Slate schrijft, beschrijft Tampopo als “een vreemd, watertandend meesterwerk… Het is heerlijk en je zult elke hap opslurpen.”
22. 48 Hrs. (1982)
Primeur bekend van vuistgepompte en zeer gestileerde actiekost als The Driver (1978) en The Warriors (1979), sloeg Walter Hill een groot succes met de actiekomedie 48 Hrs. Een groot deel van het succes van de film is te danken aan Eddie Murphy’s gevatte rol als Reggie Hammond, in zijn debuut op het witte doek, en de film wordt ook vaak genoemd als de eerste in het “buddy cop” genre.
Jake Cates (Nick Nolte) is een ruige agent die Reggie, een bankovervaller, 48 uur verlof geeft om zijn oude partner, de beruchte Albert Ganz (James Remar), een politiemoordenaar zonder scrupules, te helpen oppakken. De inzet escaleert, natuurlijk, en de chemie tussen Murphy en Nolte is een zijdelings genot om naar te kijken. Zelden zijn elementen van komedie en actie zo goed samengebracht. En Murphy’s verklaring van: “Ik ben je ergste nachtmerrie, man! Een neger met een badge!” was een memorabele zin die net zo subversief en bijtend is als het sluwe sociale commentaar dat in deze eersteklas film is verwerkt.
21. Ghostbusters (1984)
Als kind in het midden van de jaren tachtig had je waarschijnlijk een t-shirt met de tekst “Hij slijmde me” of de vraag “Wie ga je bellen?”Ik wil niet opscheppen, maar ik had ze allebei, en net als vele anderen is het moeilijk om Ivan Reitmans bovennatuurlijke komische avontuur Ghostbusters niet als een klassieker te beschouwen.
Geschreven door co-sterren Dan Aykroyd en Harold Ramis, vermengt Ghostbuster op ingenieuze wijze fantasie, avontuur, speciale effecten en gestage lachsalvo’s als parapsycholoog en paranormale “experts” Dr. Peter Venkman (Bill Murray), Dr. Raymond Stanz (Aykroyd), en Dr. Egon Spengler (Ramis) gaan in zaken als de titulaire “Ghostbusters,” precies dat doen, het breken van geesten, en kraken wijsheid, natuurlijk.
Er is ook een aantal uitstekende, rib-tickling ondersteuning van een geweldige cast, met inbegrip van Ernie Hudson, Rick Moranis, Annie Potts, Sigourney Weaver, en de Stay Puft Marshmallow Man.
Een enorme hit aan de kassa’s waar publiek en critici het vrijwel unaniem over eens leken te zijn – vooral Murray’s geïnspireerde koddige komische deadpan – Ghostbusters zou uitgroeien tot een behoorlijke franchise met een vervolg in 1989, een reboot in 2016, een succesvolle zaterdagochtend tekenfilm, speelgoed, t-shirts, en een hitsong van Ray Parker, Jr.