Tuh-MAY-toh of Tuh-MAH-to? De uitspraak doet er niet toe als het gaat om deze fantastische voedzame vrucht die bekend staat als groente. Het is moeilijk te geloven dat zo’n veelgebruikte voedselbron ooit als dodelijk giftig werd beschouwd. Beschikbaar het hele jaar door in verse en geconserveerde vorm, is er geen tekort aan toepassingen voor deze veelzijdige “groente.”
Tomaten geschiedenis
De Franse botanicus Tournefort gaf de Latijnse botanische naam, Lycopersicon esculentum, aan de tomaat. De naam betekent “wolfperzik” – perzik omdat hij rond en weelderig was en wolf omdat hij ten onrechte als giftig werd beschouwd. De botanicus zag de tomaat abusievelijk aan voor de wolfperzik waarnaar Galenus in zijn geschriften uit de derde eeuw verwees, d.w.z. gif in een smakelijke verpakking dat werd gebruikt om wolven te vernietigen.
Het Engelse woord tomato komt van het Spaanse woord, tomate, afgeleid Nahuatl (Azteekse taal) woord, tomatl. Het verscheen voor het eerst in druk in 1595. Tomaten, lid van de nachtschadefamilie, werden ten onrechte beschouwd als giftig (hoewel de bladeren giftig zijn) door Europeanen die wantrouwig stonden tegenover hun heldere, glanzende vruchten. De inheemse versies waren klein, zoals cherrytomaten, en waarschijnlijk eerder geel dan rood.
De tomaat komt oorspronkelijk uit westelijk Zuid-Amerika en Centraal-Amerika. In 1519 ontdekte Cortez dat er tomaten groeiden in de tuinen van Montezuma en hij bracht zaden mee terug naar Europa, waar ze werden geplant als sierwaarde, maar niet gegeten.
Waarschijnlijk was de eerste variëteit die Europa bereikte geel van kleur, want in Spanje en Italië stonden ze bekend als pomi d’oro, wat gele appels betekent. Italië was de eerste die de tomaat buiten Zuid-Amerika omarmde en kweekte.
De Fransen noemden de tomaat pommes d’amour, of liefdesappels, omdat ze dachten dat ze stimulerende afrodisiacale eigenschappen hadden.
Het ontstaan van gecondenseerde tomatensoep
In 1897 kwam soepmagnaat Joseph Campbell met gecondenseerde tomatensoep, een zet die het bedrijf op weg zette naar rijkdom en die de tomaat nog geliefder maakte bij het grote publiek.
Campbell mag tomatensoep dan populair hebben gemaakt, het eerste recept is van Maria Parloa, wier boek The Appledore Cook Book uit 1872 haar tomatenchowder beschrijft.
Het hoge zuurgehalte van de tomaat maakt hem bij uitstek geschikt voor inblikken, en dat is een van de belangrijkste redenen waarom de tomaat tegen het einde van de negentiende eeuw meer werd ingeblikt dan welke andere vrucht of groente ook.