Rotavirussen zijn de meest voorkomende oorzaak van ernstige diarree bij jonge kinderen over de hele wereld. Volgens schattingen van de WHO stierven in 2013 jaarlijks ongeveer 215 000 kinderen jonger dan 5 jaar aan door vaccinatie te voorkomen rotavirusinfecties; de overgrote meerderheid van deze kinderen leeft in lage-inkomenslanden.
Vier orale, levende, verzwakte rotavirusvaccins, Rotarix™ (afgeleid van één gemeenschappelijke stam van menselijk rotavirus); RotaTeq™ (een gereassorteerd boviene-menselijk rotavirus); Rotavac™ (natuurlijk voorkomend boviene-menselijke reassortant neonatale G9P, ook 116E genoemd); en RotaSiil™ (boviene-menselijke reassortant met menselijke G1, G2, G3 en G4 boviene UK G6P ruggengraat) zijn internationaal beschikbaar en door de WHO geprekwalificeerd. Alle vier de vaccins worden als zeer doeltreffend beschouwd voor de preventie van ernstige gastro-intestinale ziekten. In lage-inkomenslanden kan de werkzaamheid van het vaccin lager zijn dan in geïndustrialiseerde landen, vergelijkbaar met andere orale levende vaccins.
De WHO beveelt aan dat rotavirusvaccins worden opgenomen in alle nationale immunisatieprogramma’s en als een prioriteit worden beschouwd, met name in landen in Zuid- en Zuidoost-Azië en in Afrika ten zuiden van de Sahara. De WHO blijft aanbevelen dat de eerste dosis rotavirusvaccin zo spoedig mogelijk na de leeftijd van 6 weken wordt toegediend, samen met de DTP-vaccinatie. Afgezien van een laag risico op intussusceptie (tot 6 per 100 000 gevaccineerde zuigelingen)1 worden de huidige rotavirusvaccins als veilig en goed verdragen beschouwd.
Het effect van rotavirusvaccinatie op de volksgezondheid is in verschillende landen aangetoond. Zo werd in de VS een meetbare daling gezien van het aantal ziekenhuisopnames voor rotavirus gastro-enteritis, gepaard gaande met een gesuggereerd kudde-effect ter bescherming van oudere, niet-gevaccineerde kinderen, terwijl in Mexico een daling tot 50% van het aantal sterfgevallen door diarree bij kinderen jonger dan 5 jaar direct werd toegeschreven aan het gebruik van het vaccin.
De WHO herhaalt dat het gebruik van rotavirusvaccins deel moet uitmaken van een alomvattende strategie om diarreeziekten onder controle te krijgen, waarbij zowel preventie (bevordering van borstvoeding op jonge leeftijd en van exclusieve borstvoeding, handen wassen met zeep, verbetering van water en sanitaire voorzieningen) als behandelingspakketten (waaronder ORS met lage dosmolariteit en zink) moeten worden opgeschaald.
1 Verslag van GACVS-vergadering van 11-12 december 2013
WHO position paper
- Engels en Frans (januari 2013)
pdf, 950kb - Volledige lijst van WHO-standpuntnota’s, inclusief vertalingen en begeleidende documenten
Andere WHO-bronnen ter ondersteuning van de besluitvorming en implementatie in landen
- Immunisatieschema’s
- Karakteristieken van huidige rotavirusvaccins – Conceptversie
pdf, 262kb - Nieuwe vaccinintroductiekaarten
WHO Guidance Note on Interchangeability of Rotavirus Vaccine Products
- WHO Guidance Note on Interchangeability – English
pdf, 459kb - Note d’orientation programmatique de l’OMS
pdf, 572kb
Ziektelast en surveillance
- WHO Vaccine Preventable Diseases Surveillance Standards
- WHO Global Invasive Bacterial Vaccine-Preventable Disease and Rotavirus and Pediatric Diarrhea Surveillance Networks Bulletins
- Estimated rotavirus deaths for children under 5 years of age
Resources
Health worker training materials
- Rotarix™ Blow-Fill-Seal (BFS)
- Rotarix™
- Rotateq™
- Rotasiil™ 1 dosis
- Rotasiil™ 2 doses
- Rotavac™
Materiaal ter ondersteuning van de overstap naar een ander vaccin – binnenkort
Hulpmateriaal binnenkort
Link naar prekwalificatie (PQ) documenten
- Rotarix™
- Rotateq™
- RotaSiil™
- Rotavac™
Rotavirus vaccin veiligheid
- Guidelines for National Regulatory Authorities
- Global Vaccine Safety – Rotavirusvaccins
- Generieke protocollen voor (i) ziekenhuisgebaseerde surveillance om de last van rotavirus gastro-enteritis bij kinderen te schatten en (ii) een gemeenschapsgebaseerd onderzoek naar het gebruik van gezondheidszorgdiensten voor gastro-enteritis bij kinderen: veldtest versie