Wanneer plagen toeslaan, wenden mensen zich tot religie.
Wanneer de oorlog toeslaat, bidden mensen voor elkaar en zijn ze op elkaar aangewezen.
Wanneer terreur probeert het leven van ons te stelen, zijn we solidair en hopen we op de goedheid van de mensheid.
Wetenschap is een zeer waardevol onderdeel van de mensheid. Maar zij heeft nog niet alles verklaard. Volledig in een zinvol leven stappen vereist een verschuiving in de manier waarop we voor onszelf opkomen, en in de manier waarop we voor anderen opkomen.
De wetenschap van spiritualiteit tot een praktijk uitbouwen kost intentie en inspanning. De voordelen zijn verstrekkend, zelfs als perfecte wetenschappelijke experimenten enigszins ongrijpbaar zijn.
Lees verder om te zien hoe wetenschap en spiritualiteit zich mengen in wat het leven zinvol en mooi maakt.
Voordat je verder leest, dachten we dat je het misschien leuk zou vinden om onze 3 Zin- en Waardevol Leven-oefeningen gratis te downloaden. Deze creatieve, op wetenschap gebaseerde oefeningen helpen je meer te leren over je waarden, motivaties en doelen en geven je de tools om een gevoel van betekenis te inspireren in het leven van je cliënten, studenten of werknemers.
U kunt de gratis PDF hier downloaden.
Definieer spiritualiteit
Spiritualiteit kan breed worden gedefinieerd als een gevoel van verbinding met iets hogers dan onszelf. Veel mensen zoeken naar betekenis in hun leven. Het gevoel van transcendentie dat in spiritualiteit wordt ervaren, is een universele ervaring. Sommigen vinden het in monotheïstische religie, terwijl anderen het vinden in meditatie.
Hoewel het begrip van spiritualiteit verschilt tussen religies en geloofssystemen, kan het worden omschreven als het vinden van betekenis en doel in het leven. Religie en spiritualiteit worden niet op dezelfde manier opgevat, hoewel ze elkaar vaak overlappen. Spiritualiteit heeft een veel breder begrip van de verbinding van een individu met de transcendente aspecten van het leven.
Het zoeken van een betekenisvolle verbinding met iets dat groter is dan jezelf kan resulteren in verhoogde positieve emoties. Transcendente momenten zijn gevuld met vrede, ontzag en tevredenheid – emotioneel en spiritueel welzijn overlappen elkaar, zoals de meeste aspecten van welzijn.
Zelftranscendente emoties worden in verband gebracht met een verhoogde spiritualiteit (Saroglou et al., 2008). De hypothese is dat spiritualiteit samenhangt met de ‘broaden and build theory’. (Fredrickson, 1998, 2001). Hoewel niet alle positieve emoties een zelf-transcendente toestand stimuleren, nemen sommige wel toe bij het beoefenen van spiritualiteit.
Relatie tussen spiritualiteit en wetenschap
De relatie tussen spiritualiteit en wetenschap is niet noodzakelijk omstreden, maar heeft zeker zijn moeilijkheden gekend.
Het wetenschappelijk volgen van emoties kan zijn als het zoeken naar betekenis in de vormen die we in de wolken zien. Terwijl de ervaring van emoties van persoon tot persoon verschilt, kan de ervaring van transcendente emoties als universeler worden gezien en is verbonden met spiritualiteit.
Zelftranscendente emoties verbinden ons allemaal door prosociaal gedrag (Stellar, et al., 2017). Emoties zoals dankbaarheid, compassie en ontzag verbinden ons allemaal door hun prosociale vermogen. Transcendente emoties bevorderen gedragingen die mensen verbinden en prosociale verbinding stabiliseren (Haidt, 2003).
Zelftranscendente emoties:
- compassie
- ontzag
- dankbaarheid
- waardering
- inspiratie
- verheffing
- liefde
Deze emoties hebben een bijzonder vermogen om individuen aan elkaar te binden. Zij zijn verbonden met hogere niveaus van spiritualiteit. Omdat zelftranscendente emoties op anderen gericht zijn, zijn meer betekenisvolle, doelgerichte interacties mogelijk.
Veel positieve psychologie interventies zijn gebaseerd op oude religieuze en spirituele leringen, die gewoonlijk niet worden opgenomen in de behandeling voor psychopathologie. Er zijn empirisch gevalideerde interventies voor de volgende vier deugden: hoop, dankbaarheid, vergeving en zelfcompassie (Rye, M.S. et al., n.d.).
Door de psychologische theorie achter deze vier deugden te onderzoeken, kunnen wetenschap en spiritualiteit gezamenlijk meer mensen van dienst zijn.
De psychologie van de hoop begon in de jaren vijftig van de vorige eeuw. De verklaring van hoop was, in die tijd, gericht op het bereiken van iemands doel. In de positieve psychologie is het uitgebreid om het proces van doelverwezenlijking beter te verklaren.
De theorie omvat zowel paden naar doelverwezenlijking als agency. Hoopvol denken weerspiegelt het geloof dat men wegen kan vinden naar gewenste doelen en gemotiveerd kan raken om die wegen te gebruiken (Snyder, C.R. et al., 1991). Volgens deze definitie drijft hoop de emoties en het welzijn van mensen aan.
Hoopinterventies kunnen, afhankelijk van iemands wereldbeeld, helpen wegen te vinden om zich met het goddelijke te verbinden en iemands welzijn te verbeteren. Het zal verschillen per religie en iemands opvatting over de rol van het goddelijke in het bewerkstelligen van hoop. Interventies die het wereldbeeld van het individu respecteren zullen duidelijk meer aanvaard en nuttig zijn.
De psychologie van dankbaarheid wordt geconceptualiseerd als een hogere emotie die verbonden is met moraliteit. Dankbaarheid is in de wetenschap beschreven als een prosociale morele emotie die om twee belangrijke redenen nuttig is:
a) Het functioneert als een morele barometer omdat het aangeeft wanneer een interpersoonlijke interactie als heilzaam wordt ervaren, en
b) Het herinnert ons eraan dat onze macht beperkt is (McCullough & Tsang, 2004).
De voordelen van het beoefenen van dankbaarheid zijn verstrekkend, ongeacht religieuze ideatie.
De psychologie van vergeving kent verschillende definities. De breedste definitie is een adaptief menselijk instinct dat in bepaalde sociale situaties wordt geactiveerd (McCullough, 2008). Volgens deze definitie vereist vergeving geen toekomstige relatie met iemand die je onrecht heeft aangedaan. Het bevrijdt je in plaats van het instinct tot wraak.
De psychologie van zelfcompassie is empirisch onderbouwd door het werk van Kristin Neff. Zelfcompassie wordt geconceptualiseerd in drie componenten (Neff, 2003):
- Het uiten van vriendelijkheid jegens jezelf en het bekijken van je tekortkomingen met een niet-oordelende houding.
- Het verbinden van je eigen ervaring van lijden met die van de collectieve menselijke ervaring.
- Het lijden indachtig worden zonder eraan gehecht te raken of het tot een deel van de eigen identiteit te maken.
Deze vier deugden van hoop, dankbaarheid, vergeving en zelfcompassie zijn op verschillende manieren terug te vinden in alle gebieden van religie. Spiritualiteit en wetenschap overlappen elkaar op fundamentele manieren om de menselijke ervaring in staat te stellen ons te binden in een collectieve ervaring. Interventies die de unieke kijk op de wereld van elk individu waarderen, zullen meer impact hebben, omdat zij het mogelijk maken dat individuele geloofssystemen worden versterkt door de wetenschap.
Wetenschap vs. spiritualiteit: Skeptical Take
Het kan een uitdaging zijn om wetenschap en spiritualiteit met elkaar te verweven.
Spiritualiteit is universeel verbindend in het besef dat lijden een onderdeel van het menselijk bestaan is. Wetenschappers en mensen met een harde geest proberen vaak de rol te bagatelliseren die aangeboren spirituele beoefening heeft op het welzijn.
Zelfs goedbedoelende psychologen kunnen een negativiteitsvooroordeel hebben ten opzichte van interventies die in de positieve psychologie worden aangeboden (Sheldon, K.M. & King, L, 2001). Met een traditionele focus op diagnose en behandeling van pathologie, wordt er minder aandacht besteed aan psychologische gezondheid. Het openstellen van de geest voor interventies die spiritualiteit omvatten, zou het individu kunnen helpen bij de behandeling.
Er zijn meer dan 300 studies geweest die de relatie tussen spiritualiteit en gezondheid probeerden te begrijpen (Thoreson, C.E., 1990). Toch blijven er velen die de geldigheid van de invloed die spiritualiteit op het welzijn kan hebben, in twijfel trekken. Veel beoefenaars van de harde wetenschappen hebben een gezonde scepsis ten opzichte van gegevens en hypothesen die eerder correlationeel dan causaal zijn (Feinstein, 1988).
Maar tegen de sceptici zou men kunnen zeggen: “wat kan het kwaad?” Het bespreken van iemands spiritualiteit tijdens de behandeling kan een vonk zijn die het individu nodig heeft om zijn hoop en motivatie voor persoonlijke doelen aan te wakkeren. Een beschrijvend, in plaats van voorschrijvend, begrip van spiritualiteit kan meer goed dan kwaad doen, vooral wanneer de actie later zelfgemotiveerd is.
6 Empirisch bewezen voordelen van spiritualiteit
Een toename van sociale stressoren is in verband gebracht met fysiologische problemen zoals aandoeningen van de luchtwegen en een verhoogd risico op hart- en vaatproblemen (Thoresen, C.E., Theoretici, al sinds William James, hebben verondersteld dat de spirituele praktijken van een individu zowel het fysiologische als het psychologische welzijn kunnen beïnvloeden.
Met zoveel verbanden met het stimuleren van het immuunsysteem en hogere overlevingskansen bij overlevenden van hartoperaties, is het belangrijk om eens te kijken naar de bewezen voordelen van spiritualiteit.
Hoewel de causaliteit van spirituele invloed op fysiologisch welzijn moeilijker te bewijzen is, is er voldoende bewijs om de voordelen van spirituele beoefening aan te tonen.
De meeste studies zijn correlationeel. Maar de meeste zijn ook empirisch bewezen over religies heen. De meeste mensen zullen het ermee eens zijn dat ze geen ervaringsbewijs nodig hebben om aan te voelen dat spiritualiteit hen zal helpen een hoger niveau van algeheel welzijn en levenstevredenheid te bereiken.
Een meta-analyse van meer dan 40 onafhankelijke steekproeven meldde dat religieuze betrokkenheid significant en positief geassocieerd is met een langere levensduur (McCullough et al., 2000). Mensen leven langer, hebben een bevredigender, zinvoller leven, en hebben minder last van depressieve gevoelens.
Hoewel er meer studies moeten worden gedaan naar de mechanismen waardoor spiritualiteit het welzijn verbetert, wijzen de reeds bestaande studies erop dat ze op zijn minst met elkaar in verband staan.
Een onderzoek naar Mindfulness-Based Stress Reduction liet een verbetering zien van de algehele levenstevredenheid en een verbetering van de algehele lichamelijke en geestelijke gezondheid (Greeson, J.M. 2011).
Door deel te nemen aan een meditatieprogramma verlaagde een toename in spiritualiteit het aantal gevallen van depressie. Door meer mindful te worden, werd een correlatie met Gestalt psychologie opgemerkt, als basis voor het verminderen van depressieve gedachten in real-time.
Er zijn verschillende studies die een toename in werktevredenheid hebben aangetoond met een toename in spiritualiteit op de werkplek (Akbari, M., & Houssaini, S.M., 2018). Hoe mensen hun werk uitleggen doet ertoe bij het opbouwen van een gevoel van eerlijkheid en verbondenheid met hun baan. Door interconnectieve ervaring in te bouwen in een werkplek, zullen mensen productiever zijn en meer voldoening hebben in hun werk.
De niveaus van depressie zijn de afgelopen jaren gestegen, en farmaceutica hebben niet veel succes gehad in het elimineren van het probleem. Een specifieke vorm van gebed waarvan wordt gezegd dat het een genezend effect heeft op depressieve symptomen is meditatief/centrerend bidden (Johnson, K.A., 2018). Het proces dat in de behandeling voor deze studie is gebruikt, heet Mindfulness-Based Cognitive Therapy, dat is ontwikkeld door Dr. Zindel Segal.
The Mindful Way Through Depression – Dr. Zindel Segal
Verlaging van de bloeddruk en hypertensieniveaus is aangetoond als een voordeel van spiritualiteit. Een onderzoek naar de effecten van Transactionele Psychofysiologische Therapie toonde een significante impact op patiënten die deelnamen (Thomas, S.A., 1989). Met de juiste training kunnen verpleegkundigen patiënten helpen hun bloeddruk te verlagen door “innerlijke rust” te vinden.
Dit spirituele concept wordt gevonden door opzettelijk spreken en specifieke religieuze/spirituele connecties in de interactie met patiënten.
Spiritualiteit en stressreductie – Dr. Emma Seppala
Dr. Emma Seppala, wetenschappelijk directeur van Stanford University’s Center for Compassion and Altruism en auteur van “The Happiness Track”, legt uit welke mechanismen tot deze uitkomsten kunnen leiden.
Volgens onderzoek van Dr. Seppala doen spirituele mensen aan praktijken waarvan bekend is dat ze stress verminderen. Bijvoorbeeld, spirituele mensen zijn meer geneigd om:
- Vrijwilligerswerk te doen of te doneren aan de armen; Volgens onderzoek kan regelmatige dienstverlening aan de gemeenschap dienen als een buffer tegen de effecten van stress, wat leidt tot een langer leven;
- Mediteren om met stress om te gaan; 42% van de spirituele mensen mediteert wanneer ze gestrest zijn in plaats van zich over te eten of zich over te geven aan ongezond copinggedrag. Meditatie heeft allerlei voordelen, van een betere gezondheid, geluk en focus tot minder pijn en depressie;
- Leef met een ingebouwde gemeenschap. Na voedsel en onderdak is sociale verbondenheid de belangrijkste voorspeller van gezondheid, echt geluk en een lang leven. Religieuze mensen brengen vaker tijd door met familie en hebben een sterk gevoel bij een gemeenschap van gelijkgestemden te horen;
- Neem de toevlucht tot gebed. Onderzoek suggereert dat bidden mensen helpt troost te vinden door hen te helpen met moeilijke emoties om te gaan, vergeving stimuleert en leidt tot gezondere relaties;
Natuurlijk kunnen deze bevindingen ook een placebo zijn – we hebben de neiging ons beter te voelen als we geloven dat iets ons beter zal doen voelen.
Zelfs als het placebo-effecten zijn, kan het kwaad om naar een yogales te gaan, vrijwilligerswerk te doen bij een daklozenopvang, of een stilteretraite bij te wonen? De voordelen kunnen de moeite waard zijn.
Hogere niveaus van psychologische veerkracht, positieve emoties en een betere immuunrespons zijn allemaal in verband gebracht met spiritualiteit. Spiritualiteit is geen eenvoudig onderwerp voor ervaringsonderzoek. Maar wetende dat er zo’n hoge correlatie is met fysiek en psychologisch welzijn, zullen de meeste behandelaars het ermee eens zijn dat verbetering van de manier waarop zorgverleners spiritualiteit in hun praktijk opnemen, gerechtvaardigd is.
Eigen praktijk beginnen
Of je nu een religieuze achtergrond hebt of niet, het is heel heilzaam om een praktijk te beginnen om momenten van transcendentie te vinden.
De meeste mensen zijn op zoek naar betekenis in hun leven. Verbindingen aangaan in moeilijke tijden verlicht stress, depressieve symptomen en verhoogt de immuunrespons.
Er is een ruwe richtlijn voor hoe te beginnen.
- Begin klein en maak nieuwe gewoonten gemakkelijk. Het is niet nodig om van de ene dag op de andere een reeks overtuigingen volledig over te nemen. Spiritueler worden kan zo simpel zijn als 5-10 minuten per dag stil zijn in een rustige, kalmerende omgeving.
- Zet je in. Houd genoeg van jezelf om te proberen dagelijks momenten van transcendente emoties te vinden. Door meer hoop, vriendelijkheid, zelfcompassie, dankbaarheid en ontzag te tonen, kan iedereen meteen beginnen met spiritueler te worden. Er is maar één beslissing nodig om van perspectief te veranderen.
- Oefen. Het vinden van momenten van transcendentie ter vervanging van momenten van frustratie zal niet gebeuren door met een toverstafje te zwaaien. Mensen moeten hun gedachten, emoties en gedrag met aandacht volgen om ervaringen met spiritualiteit op te doen.
- Bestuderen. Onderzoek de ervaringen van anderen met spiritualiteit, of het nu gaat om religie of persoonlijke reizen. Zoek iets wat voor jou herkenbaar is. Stel vragen en word nieuwsgierig naar mensen die deze prachtige manier van in de wereld staan hebben gecultiveerd.
- Ontwikkel een optimistische verklaringsstijl. Door nieuwsgierig te worden en meer vragen te gaan stellen, langzamer te spreken en persoonlijk sterke overtuigingen te onderzoeken, kun je je geest openen voor meer mogelijkheden.
- Kies voor liefde en respect. Ga bij elke interactie uit van een liefdevolle en vriendelijke manier van doen. Zelfs bij lastige interacties kan kalmte en een liefdevolle houding de situatie de-escaleren. Kunt u zich voorstellen dat de Dalai Lama tegen iemand schreeuwt? Hij heeft te maken met sceptici en zeer intelligente mensen die zijn manier van in de wereld staan zouden kunnen bedreigen, maar toch komt hij elke keer weer met liefde opdagen. Hij respecteert zijn interacties als kansen om te leren van alternatieve perspectieven.
5 Tips voor uw bedrijf
Ontwikkel een ruimte waar spiritualiteit wordt geaccepteerd. Hoewel er altijd verschillen zullen zijn in de manier waarop mensen zich met hun persoonlijke spiritualiteit verbinden, is het hebben van een open ruimte om die spiritualiteit te laten zien een belangrijke plek om te beginnen. Het is voor elk bedrijf van vitaal belang om spiritualiteit toe te laten.
Begrijp dankbaarheid. Bedrijven die deze houding hebben ingebed in hun dagelijkse werk, gedijen meestal goed. Dankbaarheid inbrengen in elke interactie is een enorme verschuiving. Bijvoorbeeld, wanneer er een moeilijk gesprek gaande is, iemand bedanken voor zijn of haar perspectief is een aarding voor alle partijen.
Weef een mentaliteit van integriteit en dienstbaarheid in elk aspect van uw bedrijf. Hoe meer een “anderen-gerichte” benadering in het bedrijf kan worden verweven, hoe beter werknemers en klanten het bedrijf zullen ontvangen. Bepaal hoe medewerkers geacht worden te verschijnen en wie u van dienst bent met absolute integriteit en eerlijkheid.
Betrek compassie in de manier waarop uw bedrijf iets teruggeeft aan de wereld. De meest impactvolle bedrijven zijn die met een oprechte bijdrage die ze leveren aan de mensheid. Stelt u zich eens voor dat marketing anders zou worden gedaan, en volledig gericht zou zijn op wie een product of dienst nodig heeft als een daad van mededogen.
Mensen die geïnspireerd zijn door het werk dat ze doen, zijn spiritueel meer verbonden met het werk dat ze doen. Creëer mogelijkheden voor uw werknemers om zich te verbinden met de hogere betekenis van het werk dat u doet. Geef elke werknemer de ruimte om de waarde te vinden in het werk dat ze doen en het effect dat het heeft op de wereld.
5 Boeken over dit onderwerp
De wetenschap van spiritualiteit: Integrating Science, Psychology, Philosophy, Spirituality & Religion – Lee Bladon
Voor een boek dat wetenschap, spiritualiteit, filosofie en meer integreert, bekijk je The Science of Spirituality van Lee Bladon.
Het behandelt een breed scala van onderwerpen die verband houden met spiritualiteit en wat de traditionele wetenschap zou kunnen hebben de neiging om over het hoofd te zien.
Beschikbaar bij Amazon.
Handbook of Hope: Theory, Measures, and Applications – C. Richard Snyder
Het boek Handbook of Hope, geredigeerd door professor in de psychologie, C.R. Snyder, schetst de psychologie van hoop.
Dit werk biedt niet alleen de basis van psychologisch onderzoek naar hoop, maar ook maatregelen en toepassingen voor beoefenaars.
verkrijgbaar bij Amazon.
The Happiness Hypothesis: Finding Modern Truth in Ancient Wisdom – Jonathan Haidt
Jonathon Haidt’s boek The Happiness Hypothesis put uit oude filosofieën en hun nuttige toepassing voor de moderne mens.
Verweven in dit prachtige werk is waar ieder van ons zich mee kan verbinden om een zinvoller leven te bewerkstelligen.
verkrijgbaar bij Amazon.
De minder bereisde weg, tijdloze editie: Een nieuwe psychologie van liefde, traditionele waarden en spirituele groei – M. Scott Peck
Dr. M. Scott Peck schreef in 1978 de klassieke bestseller, The Road Less Traveled.
Dit werk weefde op briljante wijze psychologie en spiritualiteit in een gids voor een zinvol leven.
Dr. Peck werkte zijn hele leven onvermoeibaar aan het verbeteren van gemeenschap en welzijn.
verkrijgbaar bij Amazon.
De Positieve Psychologie van Zingeving en Spiritualiteit: Selected Papers from Meaning Conferences – Paul T.P. Wong, Lilian C. J. Wong and Marvin J. McDonald
Het collectieve werk in The Positive Psychology of Meaning and Spirituality brengt papers en conferenties samen die relevant zijn voor spiritualiteit en wetenschap.
De redacteuren hebben een verscheidenheid aan onderwerpen behandeld om te helpen betekenis, doel, en onze weg door het lijden dat komt met het mens zijn te begrijpen.
Beschikbaar bij Amazon.
A Take-Home Message
De wereld bevindt zich momenteel in een staat van enorm lijden. Wereldwijd zijn mensen wanhopig om de tragedie en psychologische pijn die wordt ervaren te begrijpen. Vanuit dit gezichtspunt is de enige weg er doorheen die van de spiritualiteit.
Ons begrip van de zin van het leven, het doel dat we daarin hebben, en de liefde die we delen voor de mensheid moet nu groeien, meer dan het ooit in ons leven heeft gedaan. Volledig instappen in wat belangrijk is voor mensen zal ons helpen te overleven en een leven te leiden dat bloeit.
Met waardering, liefde, zelfcompassie, dankbaarheid en vriendelijkheid hebben we misschien een kans om te verschuiven naar een staat van verbeterd welzijn. Wees verantwoordelijk met je gedachten. Wees verantwoordelijk met je emoties. Wees verantwoordelijk in de manier waarop je anderen behandelt.
Ben goed, en heb degenen lief die je kunt.
Dank je voor het lezen.
We hopen dat je dit artikel met plezier hebt gelezen. Vergeet niet onze 3 Zinvol en Waardevol Leven-oefeningen gratis te downloaden.
Als u meer wilt weten, onze Masterclass zingeving en gewaardeerd leven© helpt u de wetenschap achter zingeving en gewaardeerd leven te begrijpen, inspireert u om u op een dieper niveau te verbinden met uw waarden en maakt u een expert in het bevorderen van zingeving in het leven van uw cliënten, studenten of medewerkers.
- Akbari, M., & Hossaini, S.M. (2018). De Relatie van Spirituele Gezondheid met Kwaliteit van Leven, Mentale Gezondheid, en Burnout: The Mediating Role of Emotional Regulation. Iranian journal of psychiatry, 12(1), 22-31.
- Feinstein, A. (1988). Wetenschappelijke normen in epidemiologische studies van de dreiging van het dagelijks leven. Science, 242(4883), 1257-1263.
- Fredrickson, B.L. (1998). Wat voor goeds zijn positieve emoties? Review of General Psychology, 2, 300-319.
- Fredrickson, B.L. (2001). De rol van positieve emoties in de positieve psychologie: The broaden and build theory of positive emotions. American Psychologist, 56, 218-226.
- Greeson, J.M., Webber, D.M., Smoski, M.J., et al. Veranderingen in spiritualiteit verklaren deels gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven uitkomsten na Mindfulness-Based Stress Reduction. J Behav Med 34, 508-518 (2011).
- Haidt, J. (2003). De morele emoties. Handbook of Affective Sciences, 11, 852-870.
- Johnson, K. A. (2018). Gebed: A Helpful Aid in Recovery from Depression. Journal of Religion and Health.
- McCullough, M.E., Hoyt, W.T., Larson, D.B., Koenig, H.G., Thoresen, C. (2000) Health Psychol. 2000 May;19(3):211-22.
- McCullough, M. E. (2008). Voorbij wraak: De evolutie van het vergevingsinstinct. San Francisco, CA: Jossey- Bass.
- McCullough, M. E., & Tsang, J.-A. (2004). Ouder van de deugden? De prosociale contouren van dankbaarheid. In R. A. Emmons & M. E. McCullough (Eds.), De psychologie van de dankbaarheid (pp. 123-141). New York, NY: Oxford University Press.
- Neff, K. D. (2008). Zelfcompassie: Voorbij de valkuilen van een apart zelfconcept. In H. A. Wayment, & J. J. Bauer (Eds.), Transcending self-interest: Psychologische verkenningen van het stille ego (pp. 95-105). Washington, DC: American Psychological Association.
- Rye, M. S., Wade, N. G., Fleri, A. M., & Kidwell, J. E. M. (n.d.). De rol van religie en spiritualiteit in positieve psychologie interventies. APA Handbook of Psychology, Religion, and Spirituality (Vol 2): An Applied Psychology of Religion and Spiritualiteit., 481-508.
- Saroglou, V., Buxant, C., & Tilquin, J. (2008). Positieve emoties als leidraad voor religie en spiritualiteit. The Journal of Positive Psychology, 3(3), 165-173.
- Snyder, C. R., Harris, C., Anderson, J. R., Holleran, S. A., Irving, L. M., Sigmon, S. T., . . . Harney, P. (1991). De wil en de wegen: Development and validation of an individual-differences measure of hope. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 570-585.
- Sheldon, K. M., & King, L. (2001). Waarom positieve psychologie nodig is. American Psychologist, 56(3), 216-217.
- Stellar, J. E., Gordon, A. M., Piff, P. K., Cordaro, D., Anderson, C. L., Bai, Y., … Keltner, D. (2017). Self-Transcendent Emotions and Their Social Functions: Compassion, Gratitude, and Awe Bind Us to Others Through Prosociality. Emotion Review, 9(3), 200-207.
- Thomas, S. A. (1989). Spirituality. Holistic Nursing Practice, 3(3), 47-55.
- Thoresen, C. E. (1999). Spiritualiteit en gezondheid. Journal of Health Psychology, 4(3), 291-300.