Definitie
Het pariëtaal bot of os pariëtale is een gepaard, plat schedelbot dat het middengedeelte van de schedel bedekt. Beide botten bedekken respectievelijk de linker en rechter pariëtale kwabben van de hersenen. Als deel van het neurocranium helpt het pariëtale bot de vorm van het hoofd te vormen en de hersenen te beschermen. Meer specifiek maken beide botten deel uit van het calvaria (schedelkap) en de schedelbasis (basisranium).
Pariëtale bot Locatie
Dus, waar bevindt het pariëtale bot zich?
Elk bot heeft hechtingen met het:
- Grote vleugel van het sphenoid bot
- Temporaal bot
- Frontaal bot
- Occipitaal bot
Dit betekent dat het heel gemakkelijk is om de exacte locatie van het pariëtale bot in beeld te brengen.
De pariëtale botten vormen het grootste deel van de bovenkant van het hoofd.
Anatomie van het pariëtale bot
De anatomie van het pariëtale bot omvat de grenzen, de hoeken en de oppervlakken. Het is een plat bot dat bestaat uit twee lagen compact bot met daartussen sponsachtig bot (spongieus bot).
Spongieus bot is honingraatachtig met een netwerk van ruimten dat rood beenmerg bevat. Het rode beenmerg produceert bloedcellen; in de schedel worden veel kleinere hoeveelheden aangemaakt dan in de lange beenderen.
Skeletbeen fungeert ook als schokdemper – uiterst belangrijk voor de bescherming van het zachte en tere weefsel van de hersenen.
Pariëtale botranden (hechtingen)
Pariëtale botverbindingen met het sphenoid, temporale, frontale en occipitale botten worden suturen genoemd.
Er zijn geen beweeglijke gewrichten, maar de hechtingen vergroeien langzaam tijdens de kindertijd.
We weten allemaal hoe teer de schedel van een baby is – dat komt omdat veel hechtingen nog niet zijn vergroeid. Gebieden van de schedel die nog niet goed vergroeid zijn, worden zachte plekken of fontanellen genoemd.
De grootste fontanel is de voorste fontanel, waar het voorhoofdsbeen, het linker pariëtale bot en het rechter pariëtale bot nog niet met elkaar zijn vergroeid. Andere zachte plekken zijn het sphenoid, mastoid, en posterior fontanellen.
Als ze eenmaal zijn vergroeid, zijn de schedelbeenderen zogezegd gehecht. De pariëtale beenderen hebben vijf hechtingen:
- Sagittaal: verbindt het linker pariëtale been met het rechter pariëtale been
- Lambdoïdaal: verbindt het achterste pariëtale been met de bovenkant van het achterhoofdsbeen
- Sphenopariëtaal: kleinste hechting waar het pariëtale bot samenkomt met de grote vleugel van het sphenoidale bot
- Coronaal: voorkant van het pariëtale bot en achterkant van het frontale bot
- Squamosaal: onderkant van pariëtale bot en bovenkant van temporale bot
Pariëtale botoppervlakken
Het buitenoppervlak van elk schedelbot is het oppervlak dat we kunnen voelen.
De bolle buitenoppervlakken van de pariëtale beenderen vormen samen het afgeronde omhulsel van het laatste tweederde deel van de bovenkant van de schedel.
Het buitenoppervlak is niet alleen een beschermend omhulsel. Het biedt ook aanhechtingspunten voor spieren. De superieure temporale lijn – de bovenste welving die de temporale fossa begrenst – biedt een aanhechtingsplaats voor de temporale fascie. De temporale fascie bedekt de musculus temporalis – een kauwspier.
De inferieure temporale lijn die onder de posterieure lijn ligt, is de plaats waar de musculus temporalis ontspringt.
Het inwendige oppervlak is iets gecompliceerder.
Inwendig gezien zijn er drie groeven:
- Sulcus arteriae meningeae mediae (groeven voor de middelste meningeale slagader)
- Sulcus sinus sagittalis superioris (middellijngroef voor de sagittale sinus superioris)
- Sulcus sinus sigmoidei (deel van de groef voor de sinus sigmoidei)
Een craniale sinus of dural veneuze sinus is een ruimte die bloed en cerebrospinaal vocht opneemt. De sinussen monden uit in grotere aders die deze vloeistoffen terugvoeren naar het centrale veneuze systeem.
Een ander kenmerk van dit gepaarde bot is een set van twee gaten. Deze gaten zijn pariëtale foramina. Zij maken het mogelijk dat bloedvaten door de benige platen gaan.
De pariëtale emissarisader (en soms de occipitale slagader) gaan door elk pariëtaal foramen. Het pariëtale foramen bevindt zich in de buurt van de lambda – een herkenningspunt in de middellijn van de schedel waar de lambdoïde en sagittale hechtingen samenkomen.
Niet iedereen heeft deze gaten – het zijn “inconsistente” foramina. Ze kunnen ook in de loop van de tijd kleiner worden of te groot zijn, zodat ze samen één groot gat vormen.
Sommige syndromen en genetische afwijkingen hebben vergrote pariëtale foramina. In deze gevallen is er iets dat het verbeningsproces tegenhoudt.
Archeologen en paleontologen hebben grote pariëtale foramina vaak aangezien voor tekenen van trephination (trepanatie) – een vroege chirurgische ingreep.
Andere markeringen aan de binnenzijde (van alle schedelbeenderen) zijn granulaire foveolae – kleine uitsparingen waar het membraan van de arachnoïdale moedervlek in het bot uitsteekt. Kleinere versies van pariëtale groeven, sulci arteriosi genaamd, bieden ruimte en bescherming aan kleinere slagaders.
Pariëtale botfunctie
De primaire functie van het pariëtale bot is structureel. Dit bottenpaar helpt bij het vormen van een sterk, afgerond omhulsel over de hersenen. De schedel beschermt het zachte weefsel van de hersenen op natuurlijke wijze tegen trauma’s – tegelijkertijd stopt het de expansie wanneer infectie, verhoogde productie van cerebrospinaal vocht en bloedingen optreden. Deze situaties kunnen leiden tot een verhoogde druk in de schedel.
Zonder chirurgische behandeling kunnen gevallen snel fataal worden.
Het binnenoppervlak van de schedel biedt ook ruimte aan de meningeale bloedtoevoer – die zuurstof en voedingsstoffen levert aan de drie membranen die de hersenen bedekken.
Pariëtale botknobbels en bultjes
Een pariëtale botknobbel is geen normaal teken. Het kan wijzen op een goedaardig schedelosteoom – een uiterst traag groeiende aandoening waarbij de twee compacte botplaten (maar niet het centrale spongieuze bot) in omvang toenemen. De meeste schedelosteomen ontstaan in de pariëtale platen en komen zelden alleen voor.
Als een uitwendige pariëtale botknobbel of osteoom langzaam in omvang toeneemt, kan het de vorm van het hoofd aantasten. Deze verdikte gebieden van bot kunnen operatief worden verwijderd. Botverdikkingen komen zelden voor aan de binnenzijde, waar druk op de hersenen kan ontstaan; de meeste schedellaesies worden incidenteel ontdekt.
Pariëtale botbreuken
Een pariëtale botbreuk kan ernstige gevolgen hebben. De botten bedekken de pariëtale kwabben van de hersenen, maar overranden delen van de frontale kwab, de occipitale kwab en de temporale kwabben.
Als een pariëtale botbreuk de pariëtale kwab beschadigt, kunnen verschillende zintuigen worden aangetast, evenals de cognitie.
Aantasting van de linker pariëtale kwab kan het syndroom van Gerstmann veroorzaken, met symptomen als agraphia (moeite met schrijven), acalculia (moeite met rekenen), afasie (spraakstoornissen), en agnosia (het herkennen van voorwerpen).
Als beide pariëtale kwabben beschadigd zijn, kan het syndroom van Balint het gevolg zijn.
Schade aan de rechter pariëtale kwab kan geheugen- en persoonlijkheidsstoornissen veroorzaken.
Pariëtale breuken zijn niet altijd zichtbaar. Het kan enige tijd duren voordat de symptomen zich ontwikkelen. Als een schedelbreuk een bloeding in de hersenen veroorzaakt, kan het een paar dagen duren voordat de intracraniële druk neurologische symptomen veroorzaakt.
Deze symptomen zijn afhankelijk van het deel van de hersenen dat is aangetast. Een beroerte – een bloeding in de hersenen als gevolg van verstopte of kapotte bloedvaten – is niet het gevolg van een breuk, maar kan tot soortgelijke symptomen leiden.
Als een pariëtale fractuur niet verplaatst is – een haarlijnfractuur of milde fractuur – is geen behandeling nodig. Een ingedrukte breuk zal in het hersenweefsel eronder drukken en een open breuk kan bacteriën de kans geven een infectie van de hersenvliezen (meningitis) te veroorzaken en zich naar de hersenen te verspreiden (encefalitis).
Aangezien de pariëtale platen zeer sterk zijn, is dit type breuk meestal het gevolg van extreme mishandeling (schoppen tegen het hoofd en stomp trauma) en zij-aan-zij botsingen met voertuigen.
Een donkerder kant van pariëtale botbreuken is mishandeling bij zeer jonge kinderen. Vóór de vergroeiing van de hechtingen is de schedel gevoeliger voor letsel.
Kinderen lopen ook meer kans op schedelbreuken na een val van de trap, van speeltoestellen of uit een kinderwagen.
